czwartek, 7 stycznia 2010

Tanto z kresu Kamakura

Zgodnie z życzeniem, kilka słów o tanto z okresu Kamakura.

Miałem kilka lat temu rzadką okazję nabyć ciekawe tanto - nagasa 20,7 cm, długość całkowita 29,8 cm, sygnowane "Kuniyuki", furisode-nakago zakończone kuri jiri, pokryte bardzo ładną i widocznie starą patyną, do tego stopnia, że sygnatura jest prawie zatarta. Hamon to suguha, boshi hakikake z małym kaeri. Hada ko-itame z biegnącym masame. MitsumuneHamachi zostało podniesione w przeszłości o około 1,9 cm.

Sprzedawca opisał je jako wykonane w stylu Rai z okresu Kamakura. Sygnatura, jego zdaniem, była autorstwa jakiegoś relatywnie nieznanego Kuniyuki, gdyż z pewnością nie był to ten Kuniyuki, który tworzył w okresie inwazji mongolskiej i któremu przypisuje się założenie szkoły Rai. Co więcej, sprzedawca dopatrzył się w tym tanto utsuri, co mnie do dzisiaj niestety się nie udało ;-)

Zdecydowałem zasięgnąć opinii na NMB, dzięki czemu zarysował mi się dosyć ciekawy opis tego tanto:

Ładne tanto, niezaprzeczalnie z okresu Kamakura. Silna krzywizna nakago pozwala na przypisanie autorstwa poźniejszym szkołom wywodzącym się od Rai. Co prawda nie widać na tm tanto typowej Rai hada (z ciemnymi plamami), ale też nie wszystkie miecze Rai ją wykazują, a tak wogóle to ta cecha Rai hada to nic innego jak przezierające shingane. Brakuje w tym tanto nie w hamon i w hada, gdzie mogłyby utworzyć utsuri. Typowe tanto Rai miałoby bardziej zwartą, wyższej jakości jigane, a przez hada nie biegłoby tyle masame. Mitsumune jest znowu typowe dla Rai. To tanto wykazuje wpływy tradycji Yamashiro, więc jest całkiem możliwe, że to pózne dzieło szkoły Ryokai, w okresie, w którym przeniosła się ona do prowincji Bungo i stała sie szkołą "Chikushi". W tym tanto masame biegnie przez boshi i jest źródłem hakikake. W sumie jednak tanto wygląda bardziej na głownię ze wpływami tradycji Yamato niż Yamashiro. Możliwe, że wykonane zostało przez jedną ze szkół wywaodzących się z Rai w okresie, kiedy traciły one już umiejętności tak wysokie jak w szkole Rai i przejmowały wpływy tradycji Yamato.

Konkluzja: to tanto jest fajne, powinno być wysłane na shinsa. Przyznam się, że raczej tego nie zrobię. Sporo kłopotów (zezwolenie na wywóz), a i koszty niemałe.















8 komentarzy:

  1. Witam Panie Mariuszu,

    Bardzo fajne tanto.Troche slabe zdjecia:).Na pierwszy rzut oka ksztalt jak dla mnie to koniec lub srodek kamakury.Waskie i niezbyt dlugie.[jaka grubosc?].Pisze Pan ze mitsu mune.Czy wierzcholek jest waski czy szeroki? Chyba stare yamashiro i soshu maja bardziej
    szeroki wierzcholek i to nie jest tylko efektem ilosci szlifowan.Nakago jak dla mnie to nie furisode ,raczej zwykle i jak Pan pisze to machi- okuri.Choc sugata wyglada z kamakury to w nanbokucho zdazal sie taki ksztalt a na poczatku muromachi zaczeto wracac miedzy innymi do okresu kamakura.Moim zdaniem ciezka sprawa:)
    Na zdjeciach nie widac hamonu.To chyba dosyc szerokie nioi z ko nie.Moze cos takiego:
    http://www.sanmei.com/contents/media/T185668_T5699_E.htm
    Na stronie nihonto.ca kiedys bylo tanto rai kunitoshi : http://www.nihonto.ca/rai-kunitoshi-3/ . Choc jest to Rai szkola hamon wykazuje cechy Yamato .Hamon jest ko nie deki.[nijuba ,nidan ha kuichigai ba ,hotsure].Z kolei awataguchi kunimitsu to szerokie nioi z ko nie : http://www.nihonto.ca/awataguchi-kunimitsu/.
    Na Panskich zdjeciach nie widac co sie dzieje z hamonem.Mysle ze gdyby to tanto pochodzilo z kamakury mialo by jasne klarowne nioi i ko -nie.Moze poprostu jest slabo wyszlifowane i warto je dobrze wyszlifowac.Przewaznie w rai yakidashi bylo wyzsze[ha haba] od reszty hamonu.[tak mi sie wydaje]
    Boshi ma chyba za plytkie kaeri jak na Rai.

    Hada przypomina chyba troche ryokai z tego pierwszego linku.Tam tez jest geta itame z masame [ale jakosc jest inna].Nie doszukal sie Pan na swoim tancie utsuri.Po zdjeciach wydaje mi sie ze ji ma duzo malych ji nie i chikei .Moze one tworza poprostu shirake hade albo shirake utsuri i sprzedawcy o to chodzilo.

    Wydaje mi sie ze to moze byc praca Nobukuni lub Ryokai z Kyushu z okreu muromachi.Jak Pan mysli?
    Pozdrawiam ,Pawel

    OdpowiedzUsuń
  2. Panie Pawle, dzięki za świetny komentarz. Podobieństow do Ryokai jest faktycznie badzo duże, ale będę potrzebował chwilki żeby jeszcze raz przyjrzeć się temu tanto i coś rozsądnego odpowiedzieć ;-)

    OdpowiedzUsuń
  3. Panie Mariuszu ,mysle ze trzeba sie skupic przede wszystkim na jakosci stali.W mieczu z kamakury kazdy element jak hataraki, nie, nioi hada, kolor ji i ha powinny tworzyc tak jakby osobna czesc miecza ,te wszystkie elementy musza same za siebie mowic.Tak mi sie wydaje ,ze to wszystko tworzy trojwymiarowy gleboki obraz o wysokiej jakosci.
    To moje osobiste odczucia i sposob w jaki ja podchodze do miecza.

    Pozdrawiam ,Pawel

    OdpowiedzUsuń
  4. Dorze się składa ,że jako uzupełnienie do opisu i dyskusji pojawiła się odpowiedź na quiz nr 76
    ze strony www.aoi-art.com
    zagadka:

    www.aoi-art.com/kantei/kantei76.html

    i odpowiedź na nią ;

    www.aoi-art.com/kantei/kantei77.html

    Tu również pokazano piękne tanto z okresu Kamakura, jest nim tanto Rai-Kunitoshi /Juyo Token
    Piekne zdjęcia do porównania i studiowania.
    pozdrawiam
    Mikołaj

    OdpowiedzUsuń
  5. Witam ,

    Ten rai kunitoshi to faktycznie mistrz od tant.:)

    Kilka linkow dobrych tant:
    hosho sadakiyo:
    http://www.katanatogi.net/pg82.html
    norishige:
    http://www.katanatogi.net/tantou-2.html
    hasebe:
    http://www.katanatogi.net/pg85.html
    mino:
    http://www.katanatogi.net/pg84.html
    uda:
    http://www.katanatogi.net/pg83.html
    shinkai :
    http://www.katanatogi.net/pg105.html

    Pozdrawiam ,Pawel

    OdpowiedzUsuń
  6. Przyjrzałem się mojemu tanto raz jeszcze, bardzo dokładnie. Utsuri jak nie było, tak nie ma, ale za to mogę zapewnić, że hamon to bardzo ładna, zwarta i lśniąca hoso-suguha złożona z ko-nie.

    Boshi to chyba nie hakikae tylko raczej nie kuzure.

    Hada wyglada mi na czyste masame, ale mogę sie mylić. Sporo ji-nie, relatywnie mało chikei.

    Panie Pawle, motogasane 5 mm, sakigasane >3 mm.

    Nakago to zdecydowanie furisode, zamieszczam zdjecie, na którym widać wyraźnie jego krzywiznę.

    OdpowiedzUsuń
  7. Witam Panie Mariuszu,

    Faktycznie ,nakago tu wyglada na furisode .Trzeba wziac jeszcze pod uwage ze jest wydluzone.Pomijajac nakago tak czy inaczej to ciezka sprawa.Czy te ji- nie tworza calkowicie bialawe ji pod pewnym katem a pod innym czarne? Czysta hada masame byla praktykowane prawie wylacznie przez szkole hosho.Wydaje mi sie jednak ze tu to nie masame. Moze to tanto oprocz ryokai i nobukuni wyglada troche na enju.Szkola tez jest powiazana z yamashiro.Oni tez robili bialawa [shirake hade],lub shirake utsuri ,hamon suguha .Na ji niektore miecze maja mniej chikei.Tak jak Pan mowi jesli hamon to same ko nie to hyba szlif jest hadori.Tu tanto Enju:
    http://www.samuraishokai.jp/sword/08607.html

    Niech Pan sie jeszce przyjzy aktywnosci na ha .
    Ja tam widze chyba jasne ko nie i chyba ogolnie ha jest dobrze aktwwne.Dobra aktywnosc na ha swiadczy o wieku i jakosci miecza.Gdzies czytalem ze im mlodszy miecz szkoly mihara tym gorsza aktywnosc na ha.Ogolnie miecze ko -mihara [kon. kam -nanb] sa dobre i bardzo dobra ,a od oei era jakosc jest coraz gorsza.

    Jeszcze boshi .Czy hamon tam nie wydaje sie jakby slabszy? Na ogol w dobrych tantach nawet jesli hamon jest oslabiony boshi powinno byc dobre silne i klarowne.Boshi to najwazniejsza czesc hamonu .

    Tak czy inaczej jesli sie Panu to tanto podoba proponuje zeby zostalo wyslane do Japoni.Spece beda najblizsi prawdy co do wieku i szkoly.

    Pozdrawiam ,Pawel

    OdpowiedzUsuń
  8. Panie Pawle,

    widze, ze coraz wiecej zbieramy faktow, Przyznam, ze tez myslalem o Enju, zwlaszcza, ze jest jakby nieco shiraka hada. Ji-nie sa alkowicie białe. Hada to zagadka, jest na tyle ścisła, że może to być ko-mokume z masame. Po prostu nie wiem.

    Co do boshi - kolejna zagwozdka. Wydaje mi sie, że szlif go nie wydobył. Nie moge z pewnością stwierdzić czy ma kaeri czy też jest yakizume. Może boshi jest słaby, a może też szlif tego tanto jest słaby (tak mi się wydaje).

    Pozdrawiam, Mariusz

    OdpowiedzUsuń